رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه پنجم ژوئن (پانزدهم خرداد) در آستانه نشست شورای حکام آژانس، به خبرنگاران گفت که ایران تنها با «بخشی» از الزامات بازرسی هسته‌ای که از چهارم مارس مورد توافق دو طرف قرار گرفته بود، همکاری می‌کند.
به گزارش اورشلیم پست، گروسی پس از تشریح برخی گام‌های مثبت جمهوری اسلامی ایران در بازگرداندن برخی از جنبه‌های نظارت هسته‌ای آژانس، گفت: «اینها تنها بخشی از آنچه ما پیش‌بینی کرده بودیم محسوب می‌شود. آنچه اکنون باید اتفاق بیفتد، یک روند پایدار و بدون وقفه است که منجر به عملی شدن تمام تعهدات مندرج در بیانیه مشترک شود.»
او در ادامه افزود: «آژانس به مدت بیش از دو سال قادر به انجام فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت بر تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتورها، آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم [تمام مواد مربوط به سلاح‌های هسته‌ای] نبوده است؛ از جمله پس از ژوئن ۲۰۲۲ که هیچ تجهیزات نظارتی نصب و راه‌اندازی نشد.»
گروسی در عین حال به گزارش محرمانه‌ای اشاره کرد و گفت: «این گزارش نشان می‌دهد ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در طول سه ماه بیش از یک چهارم افزایش یافته است. این شامل ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا ۲۰ درصد یو-۲۳۵ می‌شود که نزدیک به نیم تن است و همچنین ذخیره اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد یو-۲۳۵ که بسیار بیش از ۱۰۰ کیلوگرم است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
رئیس کل آژانس تاکید کرد: «در آن گزارش خواهید دید که روند اجرای بیانیه مشترک چهارم مارس آغاز شده و پیشرفت‌هایی حاصل شده است. به عنوان مثال، آژانس در اوایل ماه مه دوربین‌های نظارتی را در کارگاه‌هایی که تجهیزات سانتریفیوژ تولید می‌کنند نصب کرد. آژانس همچنین برای اولین بار یک دستگاه نظارت بر غنی‌سازی را در تاسیسات فردو و همچنین در کارخانه آزمایشی غنی‌سازی سوخت در نطنز نصب کرده است. اینها به ما کمک می‌کند تا با سرعت بیشتری هر گونه تغییر در سطوح غنی‌سازی در این تاسیسات را شناسایی کنیم.»
او درباره تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز گفت: «ایران توضیحی را درباره وجود اورانیوم ضعیف‌شده در بخشی از محل موسوم به مریوان ارائه کرده است.»
با این حال، به نظر می‌رسد گروسی توضیحات تهران را به طور کامل نپذیرفته و آماده است تحقیقات را تا حدی باز نگه دارد زیرا در ادامه گفته‌هایش افزود: «ارزیابی ما درباره این مکان هنوز پابرجاست و تکرار می‌کنم که مسائل پادمانی باقی‌مانده بین ایران و آژانس باید حل و فصل شود تا آژانس در موقعیتی باشد که تضمین دهد برنامه هسته‌ای ایران منحصرا صلح‌آمیز است.»
گفته‌های گروسی در حالی است که در روزهای اخیر، چندین مقام دولتی اسرائیل به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حمله کرده‌اند که جمهوری اسلامی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای خود، این نهاد را فریب می‌دهد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز یکشنبه، ۴ ژوئن (۱۴خرداد)، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را متهم کرد در امر نظارت بر سیاست‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، خوب عمل نمی‌کند. او هشدار داد که این نهاد دیده‌بان سازمان ملل متحد، می‌تواند سیاست‌زده و بی‌اهمیت شود.
مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در سال‌های گذشته بارها از آژانس انتقاد کرده و آن را نزدیک به غرب و اسرائیل دانسته‌اند، اما چنین انتقادی از سوی تل‌آویو، نادر محسوب می‌شود.
میزان اورانیومی که ایران تا ۶۰ درصد غنی‌سازی کرده است، اگر بیشتر غنی‌سازی شود وخلوص آن به بالای ۹۰ درصد برسد، برای ساخت دو بمب هسته‌ای کافی است. اما حکومت ایران همچنان تاکید می‌کند که از غنی‌سازی اورانیوم، قصد استفاده تسلیحاتی ندارد. با این حال، اسرائیل تهدیدهای خود را برای حمله‌های پیشگیرانه نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران، افزایش داده است.
در خلاصه گزارش فصلی تازه آژانس آمده است که این نهاد رسمی سازمان ملل پرونده پرسش‌های خود را در مورد آثار اورانیوم کشف‌شده در سایت مریوان را با قبول این استدلال باورنکردنی که ظاهرا منشا آلودگی‌های اتمی کشف‌شده مربوط به تجهیزات آزمایشگاهی و معدنکاری است که کارشناسان اتحاد شوروی سابق در انتهای دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ میلادی در قرن گذشته برای کار به ایران برده‌اند، بسته است.
کارشناسان معتقدند این استدلالی نیست که اسرائیل آن را بپذیرد، همان طور که در سال ۲۰۱۵ و در زمان امضای برجام نیز دولت تل‌آویو مخالفت خود را با توافق اتمی پنهان نکرد و در عمل نیز ظرفیت‌هایش را برای کند کردن روند دستیابی جمهوری اسلامی به بمب اتمی به‌کار گرفت.
